ชีวประวัติพระธรรมานุสารี ( คำนึง บุณยพรรค )
เกิดวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๕๓ ตรงกับจันทรคตินิยม วัน ๗ ฯ ๑๒ ค่ำ ปีจอเวลา ๗.๓๐ น. ที่บ้านคลองรังสิต หมู่ที่ ๒ ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองจังหวัดปทุมธานี เป็นบุตรสิบเอก ฟัก – นางชม บุณยพรรค
วัยศึกษา
เมื่อเยาว์ ได้ศึกษาภาษาไทย จบชั้นประถมบริบูรณ์แล้ว ได้เข้าศึกษาต่อชั้นมัธยมที่โรงเรียนเซ็นปีเตอร์เอส.พี.จี. อำเภอบางรัก จังหวัดพระนคร สอบไล่ได้ชั้นมัธยมปีที่ ๕ จากนั้นได้เข้าศึกษาจากโรงเรียนช่างกล จนมีความรู้ในวิชาเครื่องยนต์เป็นพิเศษ ได้ประกอบอาชีพอยู่ในกรุงเทพ ฯ เป็นเวลาหลายปี
อุปสมบท
พ.ศ. ๒๔๗๓ อายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ ได้อุปสมบท ณ พันธสีมาวัดเทียนถวาย ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมือง ( สมัยนั้นยังเป็นอำเภอบางกะดี ) จังหวัดปทุมธานี เมื่อวันที่ ๑๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๓ ตรงกับวันพฤหัสบดี แรม ๓ ค่ำ เดือน ๖ ปีมะเมีย เวลา ๑๔.๓๐ น. มีพระธรรมานุสารี ( สว่าง ธมฺมโชโต ) เจ้าคณะจังหวัดปทุมธานี วัดเทียนถวาย เป็นพระอุปัชฌายะ พระปทุมวรนายก ( สมัยนั้นยังเป็นพระครูสีลานูโลมคุณ ) รองเจ้าคณะจังหวัดปทุมธานี วัดเทียนถวาย เป็นพระกรรมวาจารย์ พระสมุห์โป๋ วัดเทียนถวาย เป็นพระอนุสาวนาจารย์ได้นามฉายาว่า ตุสฺสิโก
การศึกษา
เมื่อได้อุปสมบทแล้ว ในปีนั้น ได้เข้าศึกษาพระปริยัติธรรม ในแผนกธรรม ได้เข้าสอบไล่ประโยคธรรมสนามหลวง ชั้นตรีได้ใน พ.ศ. ๒๔๗๓ และสอบไล่ได้นักธรรมชั้นโทและชั้นเอกในปีต่อๆมา ต่อจากนั้นได้ศึกษาภาษาบาลี จนจบหลักสูตรประโยค ป.ธ.๓ แต่ไม่ได้สอบ
หน้าที่และงานพิเศษ
พ.ศ. ๒๔๗๕ เป็นครูนักธรรมประจำสำนักเรียนวัดเทียนถวาย
พ.ศ. ๒๔๘๖ เป็นเลขานุการแผนกธรรมสนามหลวงประจำจังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๔๙๘ ได้รับแต่งตั้งเป็นกรรมการตรวจประโยคธรรมสนามหลวงเป็นตัวแทนของจังหวัดมาเป็นกรรมการตรวจประโยคธรรมสนามหลวงที่ตำหนักวัดมหาธาตุสมัยพระธรรมโกศาจารย์ เป็นแม่กองธรรม ฯ ทุกๆ ปี
พ.ศ. ๒๔๙๐ – ๒๔๙๔ ไปประชุมเจ้าคณะทั่วจังหวัดทั่วประเทศ ณ วัดมหาธาตุ
ตำแหน่งพระสังฆาธิการ ( พระคณาธิการ )
พ.ศ. ๒๔๘๐ เป็นเจ้าคณะตำบลบ้านใหม่
พ.ศ. ๒๔๘๗ เป็นเจ้าคณะอำเภอคลองหลวง
พ.ศ. ๒๔๘๗ เป็นสาธารณูปการจังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๔๘๗ เป็นเลขานุการคณะกรรมการสงฆ์จังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๐๔ รักษาการเจ้าอาวาสวัดเทียนถวาย
พ.ศ. ๒๕๐๔ เป็นเจ้าอาวาสวัดเทียนถวาย
พ.ศ. ๒๕๐๔ รักษาการเจ้าคณะจังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๐๗ พ้นจากตำแหน่งรักษาการเจ้าคณะจังหวัดปทุมธานี
สมณศักดิ์
พ.ศ. ๒๔๗๖ เป็นพระวินัยธร ฐานานุกรมของพระปทุมวรนายก
พ.ศ. ๒๔๘๔ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ เป็นพระครูธรรมานุสสร
พ.ศ. ๒๔๙๗ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะที่พระธรรมมานุสารี
อวสานชีวิต
พระธรรมานุสารี ถึงแม้จะได้บำเพ็ญความดีในทางพระพุทธศาสนามาเป็นเวลาช้านาน ประกอบแต่กรรมดี ปฏิบัติศาสนกิจไม่บกพร่อง จนได้รับยกย่องจากคณะสงฆ์ให้มีตำแหน่งหน้าที่อย่างสูงส่งแล้วก็ตาม ถึงกระนั้นก็ยังหนีเคราะห์กรรมไปไม่พ้น ต้องประสบเคราะห์กรรมด้วยอุบัติเหตุในวันเดียวกันถึง ๒ ครั้ง ในตอนเช้าถูสุนัขบ้ากัดที่วัดเทียนถวาย ต้องไปหาแพทย์ที่โรงพยาบาล จังหวัดปทุมธานี ต้องฉีดยารักษา แล้วมิหนำซ้ำกลับมากลางทางรถยนต์เกิดอุบัติเหตุชนกันจนถึงแก่มรณภาพในที่นั้นเมื่อวันที่ ๒๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ เวลาประมาณ ๑๐.๔๕ น. สิริรวมอายุได้ ๕๘ ปี
************************************************
